Süreli ve süresiz iş sözleşme arasındaki fark nedir?
Süreli bir iş sözleşmesi (befristeten Arbeitsvertrag) söz konusu olduğunda, işinizin ne zaman biteceği bellidir ve bu tarihte çalıştığınız işyeri ile olan ilişkiniz otomatik olarak sona erer. Yani bir fesih, işten çıkarılma gibi bir durum yoktur. Süresiz bir iş sözleşmesindeyse (unbefristeten Arbeitsvertrag) böyle bir bitiş tarihi mevcut değildir. Bu nedenle, süresiz iş sözleşmesinin sizin veya işvereniniz tarafından sonlandırılması gerekir.
Yazılı bir iş sözleşmesi yapma hakkım var mı?
Yazılı bir iş sözleşmesine hak kazanıp kazanmadığınız, iş sözleşmenizin türüne bağlıdır.
Süreli iş sözleşmeleri durumunda, çalışmaya başlamadan önce yazılı bir iş sözleşmesi almanız gerekir. İş sözleşmenizi daha sonra almanız veya hiç almamanız durumunda, süre sınırı geçerli değildir. Ayrıca süresiz iş sözleşmesi yapma hakkınız bulunmaktadır.
Süresiz sözleşmeler söz konusu olduğunda, yazılı bir iş sözleşmesi yapma zorunluluğu yoktur. Bu durumda, bir iş sözleşmesi başlangıçta sadece sözlü olarak yapılabilir. İşvereninizden bir iş sözleşmesi ya da çalışma koşullarınızın yazılı kanıtını mutlaka isteyin. Aksi takdirde işvereniniz veya işinizle ilgili sorunlar yaşamanız halinde yasal olarak kendinizi koruyamazsınız.
Toplu sözleşme (Tarifvertrag) nedir?
Toplu sözleşmeler, işverenler veya işveren örgütleri (Arbeitgeberverbände) ve sendikalar arasında oluşturulan düzenlemelerdir. Toplu sözleşmeler, bir şirket veya (metal ve elektrik endüstrisi veya kimya endüstrisi gibi) bir endüstrinin çalışanlarının çalışma koşullarını (yani çalışma saatleri, ücretler vb.) düzenler. İlke olarak, toplu bir sözleşmede düzenlenen çalışma koşulları, toplu sözleşme yapılmayan yerlerdeki sözleşmelere kıyasla işçiler için daha faydalıdır.
Asgari ücret ne kadar olmalıdır?
Almanya'da reşit olan çalışanlar ve birçok stajyerin yasal asgari ücrete hakkı vardır. Yasal asgari ücret her yıl yeniden düzenlenir. 1 Temmuz 2021'den itibaren yasal asgari ücret saat başına brüt olarak 9,60 Euro’dur. Çalışanlara bu miktardan daha az ödeme yapılması kanunen yasaktır.
Lütfen unutmayın: Yasal asgari ücret aşağıdaki gruplar için geçerli değildir:
- Okul veya üniversite için zorunlu stajı tamamlayan stajyerler.
- Staj üç aydan az süren, eğitim veya öğrenim için oryantasyon stajını tamamlayan stajyerler.
- İş bulma kurumu ya da Jobcenter tarafından bir derece tamamlayan kişiler (örn. Einstiegsqualifizierung olarak bilinen staj).
- Bir yıldan uzun süredir işsiz olan ve altı aydan daha az bir süredir tekrar çalışmaya başlayan kişiler.
- Gönüllü olarak çalışanlar.
Ayrıca 2020'den itibaren mesleki eğitim alanlar için de asgari ücret geçerli olacaktır. Mesleki eğitimin ilk yılında güncel olarak ayda 550'dan Euro az kazanamazlar. Eğitimin ikinci ve üçüncü yılında asgari ücret de buna göre artmaktadır.
Günde kaç saat çalışmalıyım?
Günde 8 saatten fazla çalışmamanız gerekir. Kısa bir süre için günde 10 saate kadar çalışabilirsiniz. Ek olarak çalıştığınız saatler daha sonra altı ay içinde size tatil zamanı olarak geri verilmelidir. 6 saatten fazla çalışıyorsanız, 30 dakika ara vermeniz gerekir. Bu zorunlu bir moladır. Ancak çalışma saati olarak sayılmaz.
Mola verme hakkım var mı?
Günde 6 saatten fazla çalışıyorsanız, 30 dakikalık bir mola hakkına sahipsinizdir. 9 saatten fazla çalışırsanız 45 dakikalık bir mola hakkınız olur. Eğer reşit değilseniz, 4,5 saatten sonra 30 dakika ve 6 saatten sonra 60 dakika mola kullanma hakkınız vardır. Mola süresi genellikle çalışma süresi olarak sayılmaz ve herhangi bir ücret ödenmez.
Çalışırken 5 dakikadan uzun sürmeyen kısa aralar vermek mola olarak kabul edilmez ve çalışma süresi olarak sayılır. Böylece tuvalete gidebilir ya da biraz dinlenebilirsiniz. Sigara molaları bu kısa araların içinde sayılmaz. Bu, sigara molası nedeniyle kaybedilen zamanın çalışma sürenizden düşmeniz gerektiği anlamına gelir. Ayrıca işvereniniz iş sırasında sigara içmenizi tamamen de yasaklayabilir.
Fazla mesai yapmak zorunda mıyım?
Fazla mesai (Überstunden) ek çalışma saatidir. Dolayısıyla, sözleşmede kararlaştırılandan daha fazla çalışırsanız, fazla mesai yapmış olursunuz.
Fazla mesai yapmak zorunda olup olmadığınız, iş sözleşmenizdeki veya toplu sözleşmedeki kurallara bağlıdır. Sözleşmede fazla mesai konusunda bir yönetmelik düzenlenmişse, bu yönetmeliğe uymanız beklenir. Düzenleme olmadığı takdirde, genellikle fazla mesaiyi reddedebilirsiniz. İstisnai durumlarda, örneğin afetler ve acil durumlar (örn. şirketi su bastıysa) veya işle ilgili özel ihtiyaçlar için (örneğin, şirketin ayakta kalması için çok önemli bir siparişin kısa sürede tamamlanması gerekiyorsa), iş sözleşmesinde veya toplu sözleşmede ne yazarsa yazsın, tüm çalışanların fazla mesai yapması gerekir.
Üstlerimin benden yapmamı istediği tüm görevleri yapmak zorunda mıyım?
Genellikle iş sözleşmenizde görevleriniz yazılıdır ve bu görevleri yapmanız gerekir. Üstleriniz size başka görevler de verebilir. Ancak, bu ek görevlerin aşağıdaki koşulları karşılaması gerekir:
- Yasal ve zararsız olmaları gerekir.
- Asıl mesleğinizle ilgili olmalıdır.
- Yetenek ve becerilerinize uymalıdır.
Tatile çıkma iznim var mı?
Tüm çalışanlar yasal olarak ücretli tatile çıkma hakkına sahiptir. Tam zamanlı çalışıyorsanız, en az 20 gün tatil hakkınız vardır. Yarı zamanlı veya daha az çalışıyorsanız, tatil hakkınız da buna göre azalır. Birçok iş sözleşmesinde, tatil hakkı doğrudan düzenlenir. Eğer iş sözleşmenizde daha fazla tatil sözü verildiyse, iş sözleşmenizdeki kural geçerlidir. Aynı yıl içinde tatil hakkınızı kullanamazsanız, kalan tatil günlerinizi bir sonraki yıl kullanabilirsiniz.
Bedensel bir engeli olan insanlar yılda 5 günlük ek tatil yapabilirler.